Verwering door schimmels

De bosbodem wordt niet alleen continu van bovenaf gevoed (met dood blad van de bomen, stof, stuifmeel, takjes, poep van vogels en insecten, regen en meer), maar ook vanuit de stenen bodem eronder. 

Onder de humuslaag ligt de minerale bodem: zand, grind, kiezels en rots, die barsten van de mineralen. Bodemschimmels maken gebruik van zuren en van microscopische hamertjes om uit stukjes steen en zand mineralen vrij te maken die bomen nodig hebben. 

Het gaat daarbij om mineralen zoals calcium, magnesium, kalium en fosfor. Dezelfde mineralen komen ook in steenmeel voor; dat is ook de reden waarom steenmeel in de landbouw wordt gebruikt als meststof.

Als een korrel steenmeel verweert, gebeurt dat altijd aan de buitenkant. Daar vormt zich dan een laagje verweerd materiaal, een soort roest, dat vaak een obstakel vormt voor verdere verwering aan de binnenkant.

Schimmels lijken een rol te spelen in het opruimen van deze roest. Daar hebben ze ook een belang bij: zo kunnen ze weer bij de gewenste mineralen komen die achter de roeslaag verscholen liggen.

Leestip: dit online artikel beschrijft op een toegankelijke manier hoe schimmels zuren en fysieke kracht gebruiken om mineralen los te maken uit steen, zand, etc.

Gerrits 2019 geeft aanwijzingen dat bepaalde schimmels de 'roestlaag' van verweerd materiaal aan de buitenkant van een zandkorrel opruimen. In dit onderzoek ging het om verwering van ijzerhoudend olivijn.

Dit suggereert dat verwering van steenmeel veel sneller kan verlopen in omgevingen die rijk zijn aan de juiste schimmels.

Schimmels kunnen planten ook op andere manieren beschermen tegen giftige stoffen uit de bodem:

• Alotaibi et al 2021 beschrijven hoe bepaalde bodemschimmels verhinderen dat planten een giftige vorm van aluminium (Al3+) opnemen uit de bodem.

• Gu et al 2021 beschrijven hoe andere bodemschimmels aluminum opnemen en in hun eigen biomassa concentreren om te voorkomen dat de plant het opneemt.