Wat zijn de kosten en baten?
Met het strooien van steenmeel kun je per hectare bos voor 1000 euro zo'n 2,4 ton CO2 binden. De kosten kunnen deels worden gedekt met CO2-credits.
Als we steenmeel rendabel maken voor boseigenaren, hebben we wereldwijd 1,15 miljard hectare om mee te werken.
Foto: Wytze Schouten
Op één hectare bos kun je 2,4 ton CO2 binden
Een gebruikelijke dosering in bossen is 10 ton steenmeel per hectare. Daarmee kun je 3 ton CO2 vastleggen.
Bij een optimale korrelgrootte kan dit steenmeel in 10-20 jaar verweren.
De netto CO2-binding (na aftrek van de uitstoot bij opgraven, transport en uitstrooien) is 2,4 ton CO2 per hectare.
Foto: Curtis Miller Trucking
Toedienen kan voor € 1.000 per hectare
Tien ton gemalen basalt kost tussen de 1000 en 1500 euro. Uitstrooien met helikopter nog eens zo'n 650 euro.
De all-in-kosten voor toedienen in Nederland zijn indicatief zo'n € 2.100 per hectare. Dat cijfer komt van een recente experimentele toepassing op 30 hectare.
Als we steenmeel op grotere schaal gaan toepassen, dalen de kosten. Wij schatten naar gemiddeld 1.000 euro per hectare in Nederland.
Afbeelding: bron onbekend
CO2-credits kunnen het betaalbaar maken
Bij kosten van 1000 euro per hectare kan de boseigenaar kostendekkend steenmeel toepassen bij een CO2-prijs van € 417 (2,4 ton CO2-binding voor € 1.000).
Rekenen we met een courante CO2-prijs van 80 euro per ton, dan kun je met steenmeel strooien rond de € 192 per hectare verdienen: 19% van de kosten.
Meer over kosten en baten voor boseigenaren
Meer over de kansen en de kosten
Foto: Wytze Schouten
Wat is de impact als we opschalen?
De Europese Unie telt 158 miljoen hectare bos (5% van het wereldtotaal) (bron: EU). Als we in al deze bossen eenmalig 10 ton steenmeel per hectare zouden strooien, zou dat netto circa 379 megaton CO2 binden.
De wereld telt 4 miljard hectare bos. Daarvan wordt naar schatting 1,15 miljard hectare gebruikt als productiebos (bron: WRI). Zulke bossen zijn toegankelijk voor houtoogst, dus ook voor trucks met steenmeel.
Als we op alle 1,15 miljard hectare productiebos op aarde eenmalig 10 ton steenmeel per hectare zouden strooien, zou dat netto circa 2,8 gigaton CO2 binden.
Meer over de impact op klimaatverandering
Afbeelding gegenereerd met PicsArt
Veroorzaakt steenmeel ook CO2-uitstoot?
Het mijnen, fijnmalen, transporteren en verspreiden van steenmeel kost veel energie. Deels wordt daarbij ook CO2 uitgestoten. Daar moeten we ook rekening mee houden.
De mijnen, molens en voertuigen die daarbij worden ingezet kunnen in theorie allemaal op groene stroom draaien. Maar zover zijn we nog niet.
Voorlopig houden we aan dat van de vastgelegde CO2 zo'n 6,4% moet worden afgetrokken vanwege de uitstoot bij productie en verplaatsing.
Afbeelding: NOS
Kun je met steenmeel ook stikstofruimte kopen?
Nederland heeft te maken met een stikstofcrisis, die draait om de schade die stikstof doet aan de bodem en de flora in natuurgebieden.
De structurele oplossing daarvoor is minder stikstof uitstoten. Maar steenmeel kan mogelijk helpen om de verzuring door stikstof tijdelijk te remmen of te keren.
Steenmeel maakt de bodem iets minder zuur en voegt nutriënten toe (vooral calcium, magnesium, kalium en fosfor) die een buffer vormen tegen de schadelijke werking van steenmeel.
In hoeverre daarmee 'stikstofruimte' kan worden gecreëerd is echter nog niet bekend.
Afbeelding: Park Hoge Veluwe
Hoe vaak kun je steenmeel toedienen?
Steenmeel verweert over een periode van jaren. Daarbij komen vooral mineralen die goed zijn voor de bodem, maar ook kleine hoeveelheden metalen. Niet genoeg om kwaad te kunnen, maar genoeg dat het raadzaam is om onderzoek te doen.
Zowel voor de bodem als de CO2-binding kan het goed zijn om meer dan één keer steenmeel toe te dienen. Dan wordt het belangrijker om te weten hoe het bodemleven omgaat met de sporen van zware metalen.
Bronnen en achtergronden
Afbeelding: WallpaperFlare.com free download
De eerste bierviltjes
We zijn niet de allereersten die nadenken over de kosten en baten van toepassing van steenmeel. Met name voor de landbouw is er inmiddels heel wat rekenwerk verricht en zitten er wetenschappelijke onderzoeken in de pijplijn.
Phil Renforth maakte in 2012 deze rekensom over de kosten en baten in euro's en CO2 van steenmeel toegepast op landbouwgrond in het VK.
Een speelse online quiz van ClimateScience geeft een introductie op verwering van steenmeel als CO2-binder en de kosten en baten daarvan.